🗺️ “Carte des Dardanelles” – Boğazın 19. Yüzyıl Portresi

Bu zarif harita, 19. yüzyılın ilk yarısında hazırlanmış Fransızca bir gravür: Carte des Dardanelles. Bugün Çanakkale Boğazı dediğimiz, antik adıyla Hellespontos, burada tüm ayrıntılarıyla betimlenmiş. Kuzeyde Golfe de Saros, doğuda Mer de Marmara ve batıda Archipel olarak adlandırılan denizlerle çevrili bu bölge, hem stratejik hem de mitolojik açıdan dünyanın en özel coğrafyalarından biri.

Haritada iki kıyı arasında uzanan Canal des Dardanelles, adeta medeniyetlerin kesişim çizgisi gibi görünür. Avrupa yakasında Gallipoli (Gelibolu), Asya tarafında ise Dardanelles (Çanakkale) yer alır. Ayrıca Troie (Truva), Sestos ve Abydos gibi antik kentlerin isimleri de dikkat çeker — bu da haritayı yalnızca coğrafi değil, aynı zamanda arkeolojik bir belge haline getirir.

Renk geçişleri, 19. yüzyılın tipik el boyaması tekniğiyle yapılmıştır. Kırmızı tonlar Avrupa yakasını, yeşiller Asya kıyılarını temsil eder. Her gölgelendirme, dağ silsilesi ve kıyı çizgisi elle işlenmiş; o dönemin kartografları için harita üretmek neredeyse sanatsal bir eylemdi.

Bu eser, yalnızca bir yön bulma aracı değil, aynı zamanda Osmanlı topraklarının Avrupa’daki algısını yansıtan bir belge. Dönemin gezginleri, diplomatları ve araştırmacıları için Dardanelles, hem stratejik bir geçit hem de Troya efsanesinin yaşadığı topraklardı.

Bugün bu haritaya baktığımızda, yalnızca bir coğrafyayı değil, zamanın içinden süzülen bir hafızayı görürüz. Her çizgisi, tarih ile efsanenin, doğa ile insanın kesiştiği o büyülü boğazın ruhunu taşır.

📍 Carte des Dardanelles, Fransız gravür baskı, yaklaşık 1830–1840, ölçek 1/466.666.